In Ter Apel, het grootste aanmeldcentrum van Nederland, loopt de situatie al lange tijd uit de hand. Beveiligers die daar dagelijks proberen orde en veiligheid te bewaren, geven aan dat ze zich steeds minder serieus genomen voelen. De verhalen die naar buiten komen, schetsen een beeld waarin de balans volledig zoek is. Vluchtelingen die weten dat de regels nauwelijks worden gehandhaafd, zouden daardoor denken dat ze ongestraft over grenzen kunnen gaan. Voor de beveiligers die elke dag op de werkvloer staan, zorgt dat voor een enorme druk en frustratie.
Veel medewerkers geven aan dat ze constant met hun rug tegen de muur staan. Ze moeten zorgen voor veiligheid, maar hebben nauwelijks middelen om in te grijpen. Het gaat vaak niet eens om zware incidenten, maar juist om het dagelijkse gedrag dat langzaam een patroon vormt. Beveiligers vertellen dat ze regelmatig worden uitgescholden, genegeerd of zelfs belachelijk gemaakt. En het wrange is: ze weten dat ze vaak niets terug kunnen doen. Hun handen zitten gebonden aan protocollen en regels die vooral draaien om de-escalatie. Het doel is om de situatie rustig te houden, maar dat maakt het werk ook lastig. Want wat doe je als je gezag continu wordt ondermijnd?
Het probleem zit dieper dan alleen een paar incidenten. In Ter Apel zitten mensen uit allerlei landen, vaak onder hoge spanning. Sommigen wachten al maanden op duidelijkheid over hun status. Die onzekerheid zorgt voor stress, en dat wordt soms afgereageerd op het personeel. Toch is dat geen excuus om de mensen die daar dag en nacht werken respectloos te behandelen. Beveiligers zijn geen vijand; ze zijn er juist om de boel leefbaar en veilig te houden voor iedereen.
Wat opvallend is, is dat veel vluchtelingen volgens de beveiligers precies weten hoe ver ze kunnen gaan. Er is een bewustzijn dat de beveiligers niet zomaar harde maatregelen mogen nemen. Daardoor wordt de grens steeds verder opgerekt. Het begint bij kleine dingen: negeren van aanwijzingen, schelden of expres regels overtreden. Maar als daar geen consequenties aan verbonden zijn, groeit het uit tot situaties waarin er echt gevaar kan ontstaan. Het is een dynamiek die niet alleen de beveiligers raakt, maar ook de andere bewoners in het centrum.
De overheid heeft de laatste tijd wel geprobeerd om extra mensen in te zetten en de druk te verlichten, maar het structurele probleem lijkt nog niet opgelost. Beveiligers voelen zich niet gesteund. “We zijn de eerste linie, maar ook de zwakste schakel,” vertelt een medewerker die anoniem wil blijven. “Je staat tussen mensen die alle frustratie kwijt willen en regels die je dwingen rustig te blijven, wat er ook gebeurt. Dat breekt op den duur op.” Deze uitspraak laat zien hoe zwaar de mentale druk kan zijn in een baan waar respect en gezag essentieel zijn, maar vaak afwezig lijken.
Het roept een bredere vraag op: hoe zorgen we ervoor dat er weer balans komt? Vluchtelingen hebben recht op een humane behandeling en opvang, dat staat buiten kijf. Maar met rechten komen ook plichten. Respect voor de mensen die daar werken zou een basisregel moeten zijn. Als die basis er niet is, wordt samenleven vrijwel onmogelijk. Er gaan stemmen op dat er strenger moet worden gehandhaafd, niet om mensen te straffen, maar om duidelijk te maken dat regels en grenzen gelden voor iedereen. Zonder dat signaal verandert er weinig.
De situatie in Ter Apel is niet alleen een lokaal probleem, maar raakt de hele discussie over opvang en integratie. Als nieuwkomers bij hun eerste contact met Nederland ervaren dat regels optioneel zijn, zet dat de toon voor de rest van hun verblijf. En voor de beveiligers die dag in dag uit proberen orde te houden, is het een kwestie van respect. Respect voor hun werk, hun gezag en de rol die ze hebben om veiligheid te waarborgen.
Wat vind jij? Moeten we strenger zijn en meer middelen geven aan de beveiligers? Of ligt de oplossing juist in meer begeleiding en communicatie met de bewoners? Eén ding is zeker: het negeren van het probleem maakt het alleen maar groter. De mannen en vrouwen die elke dag in Ter Apel werken, verdienen meer dan schouderklopjes; ze verdienen steun, duidelijkheid en de mogelijkheid om hun werk écht te doen. Alleen dan kan er weer een gezonde balans ontstaan waarin iedereen zich veilig voelt – zowel de mensen die bescherming zoeken als de mensen die die bescherming bieden.
[][/video]