Voor agenten is er weinig dat zoveel geduld op de proef stelt als omgaan met dronken mensen. Wie ooit in de late uurtjes door een uitgaansgebied heeft gelopen, weet hoe snel zo’n situatie uit de hand kan lopen. Mensen die normaal gesproken vriendelijk en rustig zijn, veranderen met een paar glazen op in branieschoppers met een grote mond en een klein beetje realiteitszin. En juist die mix van overmoed en onvoorspelbaar gedrag maakt het voor politieagenten bijzonder lastig om hun werk te doen.
Een agent moet professioneel blijven, hoe groot de provocatie ook is. Dat klinkt eenvoudig, maar in de praktijk is dat allesbehalve makkelijk. Een agent is ook maar een mens, met emoties, grenzen en reflexen. Zeker wanneer iemand onder invloed van alcohol constant loopt te schelden, te duwen of uitdagend gedrag vertoont, is het bijna onmogelijk om niet te reageren. In sommige landen wordt daar heel anders mee omgegaan. Daar is het vaak simpel: wie de wet handhaaft, bepaalt de regels. En als iemand over de schreef gaat, krijgt hij direct een stevige correctie.
In Nederland ligt dat anders. Hier wordt verwacht dat de politie vooral rustig blijft, de-escalerend optreedt en zoveel mogelijk begrip toont, zelfs wanneer iemand totaal respectloos is. Dat klinkt nobel, maar het kan ook frustrerend zijn. Zeker in een tijd waarin agenten steeds vaker worden geconfronteerd met agressie, beledigingen en provocaties. Het gezag van het uniform wordt niet altijd meer serieus genomen, en dat wringt.
Stel je nu voor: een agent is bezig met een dronken man die al de hele avond herrie maakt. De man weigert mee te werken, lalt onverstaanbaar en heeft duidelijk te diep in het glaasje gekeken. Terwijl de agent probeert de situatie rustig te houden, besluit de man om zijn irritatie op een walgelijke manier te uiten: hij haalt diep adem en spuugt een snotrochel recht in het gezicht van de agent. Op dat moment verdwijnt de grens tussen professioneel blijven en menselijk reageren. De agent verliest zijn zelfbeheersing en deelt een klap uit.
Op sociale media barst vervolgens de discussie los. De ene helft van de kijkers vindt dat de agent zijn geduld veel te lang heeft bewaard en volledig in zijn recht stond. “Als iemand dat bij mij zou doen, zou ik precies hetzelfde doen,” klinkt het dan. De andere helft vindt juist dat een agent altijd zijn emoties moet beheersen, hoe erg de provocatie ook is. “Hij vertegenwoordigt de wet, en mag zich nooit laten meeslepen,” luidt het tegenargument.
De waarheid ligt waarschijnlijk ergens in het midden. Natuurlijk moet een agent boven de situatie staan en geweld alleen gebruiken als dat écht nodig is. Maar tegelijkertijd moeten we niet doen alsof agenten robots zijn zonder emoties. Dagelijks worden ze geconfronteerd met situaties die voor veel mensen ondraaglijk zouden zijn. Ze krijgen te maken met scheldpartijen, dreigementen, en soms fysieke aanvallen. Daar telkens kalm onder blijven, vraagt bijna bovenmenselijke zelfbeheersing.
Wat deze situatie vooral duidelijk maakt, is dat het beroep van agent niet alleen fysiek zwaar is, maar ook mentaal. Je moet voortdurend schakelen tussen empathie en gezag, tussen kalmte en daadkracht. Een verkeerde blik of handeling kan direct tot ophef leiden, zeker nu alles wordt gefilmd en binnen enkele minuten op internet staat. Het oordeel van het publiek is genadeloos, en vaak wordt vergeten dat de context veel complexer is dan wat op een kort filmpje te zien is.
Daarom is het belangrijk om te beseffen dat zo’n uitbarsting niet uit het niets komt. Achter die ene klap kan een opeenstapeling van stress, vermoeidheid en herhaald gebrek aan respect zitten. Natuurlijk moet dat geen excuus zijn, maar wel een verklaring. Agenten zijn er om de samenleving veilig te houden, maar verdienen op hun beurt ook bescherming en begrip.
Wat we als maatschappij kunnen leren, is dat respect in beide richtingen hoort te gaan. Als mensen normaal omgaan met gezag, is er zelden een probleem. De agent die zijn geduld verloor, had ongetwijfeld liever gehad dat hij dat moment kon terugdraaien. Maar misschien is het ook een wake-upcall: we verwachten veel van onze politie, maar vergeten soms hoe moeilijk hun werk echt is.
Misschien moeten we niet te snel oordelen, maar juist nadenken over hoe we ervoor kunnen zorgen dat zulke situaties minder vaak voorkomen. Door meer respect te tonen, door alcoholgebruik in het openbaar beter te handhaven, en door politieagenten beter mentaal te ondersteunen. Want zolang er mensen zijn die denken dat ze onder invloed alles kunnen maken, zal er altijd een grens blijven waar zelfs de meest geduldige agent tegenaan loopt.
Of deze agent goed handelde, is uiteindelijk aan de onderzoekers en rechters om te bepalen. Maar één ding is zeker: iedereen die ooit in zijn schoenen had gestaan, had die zelfbeheersing maar moeilijk kunnen bewaren. Beelden op de volgende pagina: